Czym się różni płyta fundamentowa od fundamentów tradycyjnych?

Odpowiednie fundamenty są warunkiem stabilności i bezproblemowej eksploatacji każdej budowli. Technologia, w jakiej będą wykonane, ma wpływ zarówno na tempo prowadzenia prac budowlanych, jak i na ich ostateczną cenę. Będzie miała znaczenie również dla późniejszych kosztów utrzymania budynku. Inwestorzy decydujący się na wzniesienie domu jednorodzinnego czy obiektu użytkowego mogą wybierać między płytą fundamentową a wykonaniem ław fundamentowych.

Rodzaje fundamentów i najważniejsze czynniki wpływające na ich wybór

Trwałość i komfort eksploatacji budynku zależy od wielu czynników związanych z jego wykonaniem. Znaczenie mają tu różne elementy od właściwie wzniesionych murów aż po prawidłowo wykonany dach. Kluczowym czynnikiem wpływającym na stabilność budowli i jej odpowiednią pracę jest jednak rodzaj wybranego posadowienia. Dobrze dobrane i przygotowane fundamenty pozwalają na pełne wykorzystanie nośności podłoża i równomierne rozkładanie ciężaru budynku, sprawiając, że nie będzie on osiadał w niekontrolowany sposób, pozostanie odporny na działanie wód gruntowych, a także nie pojawią się w nim duże straty energii cieplnej przenikającej do gruntu. Sposób fundamentowania przesądza także o bezpieczeństwie obiektu, ponieważ zapobiega nadmiernym odkształceniom pozostałych elementów konstrukcji – przede wszystkim pękaniu ścian oraz stropów – wyjaśnia ekspert z firmy Investiremo, właściciel marki Plateko.pl, specjalizującej się w wykonywaniu płyt fundamentowych.

Posadowienie budynku musi być zawsze odpowiednio dobrane do występujących w określonej lokalizacji warunków geologicznych. Kluczowe znaczenie ma tu nośność podłoża, która zależy od tego, z jakich materiałów są zbudowane poszczególne warstwy gruntu, a także ich układu. Bardzo istotny jest poziom wód gruntowych, który w znaczącym stopniu może utrudnić roboty fundamentowe. Dla osiągnięcia odpowiedniej stabilności fundamentowanie powinno sięgać do nośnej warstwy podłoża, jednak wymagania w tym zakresie zależą od rodzaju zastosowanej konstrukcji. W przypadku obiektów budowlanych wznoszonych w szczególnie trudnych warunkach hydrogeologicznych istnieje możliwość stosowania różnych rodzajów posadowienia pośredniego np. palowania. Przy mniejszych budynkach – zwłaszcza domach mieszkalnych czy obiektach użytkowych o stosunkowo niewielkiej kubaturze najczęściej wybieranymi rozwiązaniami są ławy fundamentowe oraz płyty fundamentowe. W większych budynkach użytkowych np. halach o konstrukcji żelbetowej czy stalowej stosuje się również stopy fundamentowe.

Wybór odpowiedniego sposobu posadowienia budynku należy do jego projektanta i wiąże się z koniecznością wykonania odpowiednich obliczeń uwzględniających panujące warunki geologiczne. W przypadku popularnych przy budowie domów jednorodzinnych projektów gotowych najczęściej stosowanym rozwiązaniem są ławy fundamentowe. Wybiera się je głównie ze względu na to, że są najbardziej rozpowszechnionym i najłatwiejszym do wykonania rodzajem fundamentowania. Z rozwiązaniem tego rodzaju może poradzić sobie większość ekip budowlanych, a prace nie wymagają dodatkowych zabiegów ani specjalnych materiałów. W wielu przypadkach wykonanie typowej ławy będzie jednak kosztowne i nieefektywne ze względu na niską nośność podłoża czy bardzo wysoki poziom wód gruntowych. W takich sytuacjach możliwe będzie zastąpienie ław znacznie lepiej sprawdzającą się w trudniejszych warunkach płytą fundamentową, co wymaga jednak wykonania odpowiednich obliczeń wytrzymałościowych, a przy projekcie gotowym wprowadzenia do niego związanych z tym zmian.

Jak wykonuje się ławy fundamentowe, a jak płytę fundamentową?

Najbardziej klasycznym i najpowszechniej stosowanym sposobem fundamentowania jest wykonanie tradycyjnych ław fundamentowych. Ława jest rodzajem poszerzonej opaski przygotowywanej z mieszanki betonowej z właściwym zbrojeniem, którą wykonuje się w wykopie odpowiadającym kształtem rzutowi budynku. Ława musi się znaleźć poniżej poziomu przemarzania gruntu, na takiej głębokości by opierała się na podłożu o odpowiedniej nośności. Na przygotowanej ławie wznosi się nieco węższe od niej ściany fundamentowe, które powinny być wyprowadzone ponad poziom gruntu. W przypadku budynków podpiwniczonych ściany fundamentowe będą znacznie wyższe, a sam wykop odpowiednio głębszy. Choć wykonanie ław fundamentowych jest proste, to jednocześnie dość pracochłonne, wiąże się bowiem z przygotowaniem właściwego wykopu, budową deskowania, ułożeniem zbrojenia, wylaniem mieszanki betonowej, a po jej związaniu z budową odpowiedniego muru, a także wykonaniem właściwej hydroizolacji oraz ułożeniem ocieplenia.

Zupełnie inaczej wygląda proces przygotowania płyty fundamentowej. W takim przypadku nie ma konieczności wykonywania wykopów odpowiadających układowi ścian nośnych. W ramach prac ziemnych zbiera się zewnętrzną warstwę gleby, tzw. humus, a następnie wyrównuje podłoże, przygotowując zagęszczaną podbudowę z drobnego kruszywa. W warstwie podbudowy rozprowadza się też wszystkie instalacje wodno-kanalizacyjne. Po ostatecznym zagęszczeniu i wyrównaniu podbudowy układana jest warstwa termoizolacji z materiału, który gwarantuje niską nasiąkliwość, chroniąc konstrukcję płyty fundamentowej przed podciąganiem wody, a jednocześnie jest odporny na duże obciążenia. W tej roli najczęściej wykorzystuje się płyty z polistyrenu ekstrudowanego (XPS), czyli popularnego styroduru. Na ociepleniu wykonywana jest dodatkowa hydroizolacja, której zadaniem jest zarówno ochrona płyty przed działaniem wody, jak i utrzymanie wylewanej mieszanki betonowej oraz zapobieganie przesiąkaniu wody podczas jej wysychania. Następnym etapem prac jest przygotowanie odpowiednio zaprojektowanego zbrojenia oraz wylanie i zagęszczenie betonu.

Obie technologie fundamentowania mają swoje zalety i ograniczenia. W przypadku fundamentów klasycznych największą ich zaletą jest bardzo prosta i łatwa do wykonania konstrukcja. Ponieważ są one wykonywane w przypadku większości budynków, ekipy budowlane na ogół nie mają większych problemów z ich realizacją. Wszystkie prace mogą być wykonane bez błędów, a koszty są stosunkowo niskie. Klasyczne fundamenty bardzo dobrze sprawdzają się na terenach z licznymi pochyłościami, pozwalając na budowę na zboczu, nawet jeśli jest ono dość nieregularne. Wykonanie ław fundamentowych będzie jednak wymagało dość długiego przygotowania, jeśli rzut budynku jest bardziej złożony. Ze względu na wymagania – niski poziom wód gruntowych oraz dobrą nośność podłoża – ławy nie sprawdzą się też w trudniejszych warunkach geologicznych. Korzyści z wybrania płyty fundamentowej znacznie przewyższają jednak zalety tradycyjnych ław.

Jakie są zalety korzystania z płyty fundamentowej?

Płyta fundamentowa jest rozwiązaniem, które oferuje inwestorowi wiele korzyści. Jedną z najistotniejszych jest możliwość budowy domu mimo niekorzystnych warunków hydrogeologicznych. Płyta fundamentowa rozkłada ciężar budowli bardzo równomiernie na całej swojej powierzchni. Oznacza to, że do stabilnego posadowienia obiektu wystarczy grunt o znacznie niższej nośności niż wymagana przy klasycznych ławach fundamentowych. Ze względu na rozmiary płyty osiadanie budynku będzie następowało w sposób wyrównany, nie spowoduje także pękania ścian czy uszkodzeń stropów. Budynek posadowiony na płycie fundamentowej jest też bardziej odporny na oddziaływanie wód gruntowych, a co ważne może być wzniesiony nawet wówczas, gdy ich zwierciadło znajduje się stosunkowo wysoko. Płyta fundamentowa może też być łączona z technologią palowania. Użycie mikropali sięgających nośnego podłoża oznacza, że budowla zachowa stabilność, a inwestor uniknie konieczności wymiany gruntu, co jest bardzo kosztowne, a przy wysokim poziomie wody gruntowej trudne do wykonania.

Dla wielu inwestorów zaletą wyboru płyty fundamentowej będzie możliwość znacznego skrócenia czasu przeprowadzania prac. Wykonanie płyty zabierze jedynie od 1/3 do 1/4 czasu potrzebnego na przygotowanie fundamentów klasycznych, a zakres koniecznych prac będzie znacznie mniejszy. W przypadku płyty od razu wykonywana jest warstwa hydroizolacyjna i termoizolacyjna, rozprowadzane instalacje wodno-kanalizacyjne oraz podłoga. Wielkim plusem wykorzystania płyty fundamentowej jest także możliwość jej swobodnego obciążania ściankami działowymi. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest zarówno decydowanie o zmianach w rozkładzie poszczególnych pomieszczeń już w trakcie budowy, jak i późniejsze przeprowadzenie niewielkiej przebudowy.

Wielką zaletą płyty fundamentowej jest dobra izolacja przed podciąganiem wody – konstrukcja budynku nie ma kontaktu z wodami gruntowymi nawet przy ich bardzo wysokim poziomie. Równie korzystnie przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o parametry cieplne budynku. Dzięki jednolitej warstwie termoizolacji w budynku posadowionym na płycie nie tworzą się mostki termiczne powodujące oddawanie ciepła do gruntu. Prawidłowa izolacja cieplna pozwala na wykonanie ogrzewania podłogowego bezpośrednio w płycie podłogowej, co bardzo skraca czas potrzebny na roboty wykończeniowe.

Technologia płyty fundamentowej sprawdza się w prawie każdych warunkach geologicznych i przy różnym ukształtowaniu terenu. Jej wykonanie oznacza znaczne skrócenie czasu prowadzenia prac budowlanych, a także daje wiele korzyści związanych z eksploatacją budynku, m.in. chroniąc przed nierównomiernym osiadaniem, zabezpieczając przed działaniem wilgoci oraz ucieczką ciepła. W przypadku budowy domu na płycie fundamentowej istotna będzie jednak jakość jej wykonania. Decydując się na takie rozwiązanie, warto więc wybrać doświadczoną firmę specjalizującą się w przygotowywaniu płyt fundamentowych, która będzie w stanie przygotować projekt płyty, wykonując odpowiednie obliczenia wytrzymałościowe oraz przeprowadzić niezbędne prace budowlane z odpowiednią starannością.