Pomiar czasu pogłosu w akustyce budowlanej

Pomiar czasu pogłosu jest podstawowym parametrem wykorzystywanym w akustyce budowlanej. Określa właściwości akustyczne wnętrza, a więc również komfort jego użytkowania. Zwłaszcza jeśli jest to pomieszczenie, w którym znajdują się maszyny, instrumenty, sprzęty nagłośnieniowe lub jest to pomieszczenie, w którym przebywa znaczna grupa osób komunikujących się między sobą.

Pomiarów właściwości akustycznych wnętrza należy dokonywać nie tylko ze względu na komfort przebywających wewnątrz osób. Kwestie te są również uregulowane prawnie: budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem nie tylko dobiegającym z zewnątrz, ale również pogłosowym.

Czym jest czas pogłosu wnętrza?

W zależności od wielkości pomieszczenia, jego kształtu, użytych materiałów budowlanych, a także wilgotności i temperatury powietrza, częstotliwości i miejsca źródła dźwięku, fale dźwiękowe rozchodzą się i odbijają w różny sposób. W momencie ustania dźwięku energia akustyczna w pomieszczeniu zaczyna się zmniejszać. Czas niezbędny do zmniejszenia ciśnienia akustycznego wnętrza o 60 dB określa się czasem pogłosu. Miarą wielkości pogłosu jest czas, który jest niezbędny do zaniku dźwięku po zaprzestaniu jego emisji.

Parametr ten ma duże znaczenie w przypadku tworzenia pomieszczeń do słuchania mowy oraz muzyki, a także w obiektach użyteczności publicznej: salach gimnastycznych, halach sportowych, basenach, pasażach handlowych, biurach, placówkach oświatowych i innych.

Metody pomiaru czasu pogłosu

Pomiarów czasu pogłosu dokonuje się na kilka sposobów. Najczęściej wykorzystywane są dwie: metoda szumu przerwanego oraz metoda wyznaczania odpowiedzi impulsowej.

Szum przerywany stosuje się w pomieszczeniach, w których podstawowym parametrem, który należy określić, jest jedynie czas pogłosu – wyjaśnia specjalista z Laboratorium Badawczego LBG z Warszawy. – W pierwszej kolejności uruchamia się źródło dźwięku, którym jest głośnik emitujący szerokopasmowy losowy szum. Dźwięk przesyłany jest wielokierunkowo – o tyle, o ile jest to możliwe. Czas emitowania dźwięku musi być na tyle długi, aby osiągnął ustalony poziom. Określa się go na podstawie spodziewanego czasu pogłosu. W praktyce oznacza to, że w większych pomieszczeniach czas emisji szumu wynosi przynajmniej kilka sekund. Z racji odmiennych czasów pogłosów, w zależności od miejsca w pomieszczeniu, dokonuje się co najmniej trzech pomiarów w różnych pozycjach, a następnie uśrednia wyniki – dodaje.

Metoda wyznaczania odpowiedzi impulsowej jest stosowana w pomieszczeniach, w których oprócz czasu pogłosu niezbędne jest wyznaczenie innych parametrów, m.in. wskaźnika transmisji mowy. W tym przypadku wykorzystuje się dźwięk impulsowy, który uzyskuje się na przykład wystrzałem pistoletowym.

Oczywiście w obydwu przypadkach niezbędne jest wykorzystanie specjalistycznej aparatury, w skład której wchodzą urządzenia nadawcze oraz odbiorcze, emitujące dźwięk oraz analizujące poziom czasu pogłosu.

Normy czasu pogłosu w akustyce budowlanej

W zależności od funkcjonalności oraz wielkości pomieszczenia, normy określające czas pogłosu są odmienne. Zaleca się, aby w zakresie średnich częstotliwości czas pogłosu nie przekraczał 0,75 s i był zbliżony do 0,4 s. Wymagania te stosuje się nie tylko przy projektowaniu i wznoszeniu, ale również podczas modernizacji i przebudowy pomieszczeń. Jest to szczególnie istotne dla ochrony przebywających we wnętrzach osób oraz dla zrozumienia mowy – zwłaszcza jeśli są to pomieszczenia placówek oświatowych, gabinety lekarskie lub pokoje biurowe. I tak w przypadku basenów o powierzchni ponad 5 tys. m² maksymalny czas pogłosu może wynosić 2,2 s, hal sportowych 1,8 s, ale już sal w przedszkolach i żłobkach 0,4 s, gabinetach lekarskich 0,8 s, natomiast w pomieszczeniach biurowych 0,6 s.