Wrzeciądz jako rodzaj okucia budowlanego

Okucia budowlane pozwalają na wykonanie solidnych zamknięć i zabezpieczeń zapobiegających otwarciu elementów stolarki budowlanej, a także bram oraz furtek. Niezwykle prostym, a przy tym skutecznym rozwiązaniem jest wrzeciądz pozwalający na zamknięcie wejścia lub wjazdu za pomocą odpowiedniej kłódki. Ze względu na niski koszt oraz wysoką odporność na próby otwarcia sprawdza się on tam, gdzie istnieje potrzeba ochrony terenu czy pomieszczenia.

Jakie są rodzaje okuć budowlanych

Przy budowie rozmaitych obiektów najwięcej uwagi poświęca się zwykle materiałom, z których wykonuje się najważniejsze części budynku – fundamenty, ściany, konstrukcję dachu czy jego pokrycie. O wiele mniejszym zainteresowaniem cieszą się różnego rodzaju elementy pomocnicze, tymczasem ich rola jest wprawdzie mniej spektakularna, ale tak samo istotna. Dobrym przykładem detali, bez których nie da się zrealizować żadnej inwestycji, od niewielkiego garażu czy składziku, aż po cały budynek mieszkalny, są okucia budowlane – zauważa przedstawiciel firmy Kowal, która jest producentem okuć do bram i drzwi.

Okucia budowlane to dość duża grupa wyrobów, która obejmuje przede wszystkim materiały, ułatwiające sprawne funkcjonowanie stolarki okiennej i drzwiowej, pozwalając na łączenie poszczególnych jej elementów, ale także na zamykanie, otwieranie czy podtrzymywanie okien i drzwi, jak również furtek, klap i wszelkiego rodzaju zamknięć. Choć okucia kojarzą się głównie z mechanizmami pozwalającymi na obsługę nowoczesnej stolarki otworowej wykonywanej z tworzywa sztucznego lub aluminium, to wciąż produkuje się wiele typów przeznaczonych do tradycyjnych ram drewnianych, a także do użytku z drewnianymi i stalowymi drzwiami garażowymi i ogrodzeniowymi.

Najważniejsze rodzaje okuć budowlanych to różne rodzaje okuć łączących, takich jak najpowszechniej wykorzystywane zawiasy o rozmaitej konstrukcji, wszelkiego rodzaju złącza i narożniki ułatwiające wykonanie i montaż skrzydeł drzwiowych, okiennych czy furtek. Bardzo popularne są również okucia zabezpieczające – haczyki umożliwiające zablokowanie uchylonego lufcika, okienka, bramy albo furtki czy to w pozycji zamkniętej, czy otwartej, a także pełniące podobną funkcję podpórki i rozkładane nóżki, zapobiegające samoczynnemu zamykaniu się elementów stolarki otworowej. Trudno byłoby się obejść również bez okuć uchwytowych – wszelkiego rodzaju pochwytów, klamek i gałek.

Okucia budowlane zamykające – wrzeciądze, zamki, zasuwy i skoble

Specjalną kategorią okuć budowlanych są okucia zamykające, które pozwalają na zabezpieczenie drzwi, okien, furtek, bram, drzwiczek i włazów lub klap przed otwarciem przez osoby niepowołane. Najpowszechniej wykorzystywanymi okuciami tego rodzaju są zamki, których używa się wszędzie tam, gdzie konieczna jest solidna ochrona wymagająca użycia klucza. Zamki są produkowane w różnych rodzajach i typach. Stosowane mogą być zarówno zamki wpuszczane, które instaluje się w otworze w skrzydle drzwiowym, składające się z metalowej kasety z zapadką otwieraną klamką oraz kluczem po założeniu wkładki patentowej, jak i zamki nawierzchniowe, montowane na skrzydle drzwi, bramy albo furtki, a także zamki hakowe niezastąpione przy zamykaniu bram lub drzwi przesuwnych.

Wśród okuć zamykających znajdują się jednak również takie, które można zamykać od środka bez użycia klucza, a także pozwalające na wykorzystanie kłódki. Do zamknięć tego rodzaju zalicza się zasuwy, skoble oraz wrzeciądze. Zasuwy występują zarówno w wersjach, które można zamykać, nie tylko przesuwając metalową wygiętą listwę albo pręt, wchodzącą w szczelinę w futrynie lub specjalnie wyprofilowany metalowy element montowany na ościeżnicy, progu czy w podłodze, ale też blokując go w takim położeniu przy użyciu kłódki czy po przekręceniu pręta i zablokowaniu go w otworze albo za wystającym elementem okucia. Równie praktyczne są skoble – w tym przypadku mamy do czynienia z płaskim elementem, który można zaginać dzięki zawiasom, a który w pozycji zamkniętej nachodzi wyciętym podłużnym otworem na mocowany na ościeżnicy półokrągły pręt pozwalający na zamknięcie kłódki.

Bardzo ciekawym i użytecznym rodzajem okucia zamykającego jest wrzeciądz. W formie klasycznej składa się z metalowej listwy albo płaskownika, która jest montowana do drzwi, bramy lub furtki za pomocą ruchomego połączenia, najczęściej metalowego pręta z oczkiem zaczepianego za nawiercony w nim otwór. Zamknięcie odbywa się dzięki przełożeniu listwy z wyciętym w niej podłużnym otworem przez pręt z oczkiem służący zapięciu kłódki. Wrzeciądz jako okucie budowlane może mieć również formę dwóch identycznych elementów w postaci wygiętego płaskownika z otworem, służącego zamykaniu furtki, drzwi lub bramy za pomocą kłódki. Oba elementy wrzeciądza mogą być mocowane za pomocą śrub z łbem kulistym od strony kłódki, przechodzących przez materiał skrzydła i zakręcanych nakrętkami na prostokątnym fragmencie płaskownika stanowiącym wzmocnienie od strony wewnętrznej.