Czym różnią się domy drewniane całoroczne od letniskowych?

Domy drewniane mogą być budowane nie tylko w różnych miejscach, ale także charakteryzować się rozmaitym przeznaczeniem. Wśród najpopularniejszych konstrukcji tego rodzaju znajdują się zarówno klasyczne domki letniskowe używane głównie na działkach rekreacyjnych, jak i drewniane domy całoroczne, powstające albo jako klasyczne domy jednorodzinne, albo jako bardzo popularne „domy na wsi”, wykorzystywane do spędzania czasu wolnego.

Domy drewniane – technologia przyjazna środowisku i użytkownikom

Technologia wznoszenia budynków drewnianych jest wszechstronna i pozwala na realizację prawdziwie imponujących projektów. Choć drewno często w powszechnym odbiorze jest uznawane za materiał nietrwały, to fakty temu przeczą. To właśnie z drewna jest zbudowany norweski wieżowiec Mjøstårnet liczący ponad 85 metrów, z niego ma też powstać francuski kompleks Ecotone o zadziwiającej kubaturze przewyższającej 80 tysięcy metrów kwadratowych. Drewno to nie tylko szerokie możliwości konstrukcyjne, ale także ponadprzeciętna trwałość, również w naszych warunkach – prawdopodobnie najstarszy obiekt drewniany w Polsce to pochodzący z XIV wieku kościół znajdujący się w Tarnowie Pałuckim. Wprawdzie obiekty, które są dziś najczęściej budowane z drewna, nie są tak okazałe, jednak technologia ta cieszy się coraz większą popularnością. Poza tradycyjnymi domkami letniskowymi coraz częściej inwestorzy indywidualni decydują się na realizację drewnianych domów całorocznych, do czego skłaniają ich te same właściwości materiału, jakie pozwalają na projektowanie wysokościowców czy wielkich hal – podkreśla przedstawiciel firmy MARUX, specjalizującej się w budowie drewnianych domów z bali.

Wśród licznych zalet drewna największe znaczenie ma jego znakomita wytrzymałość na obciążenia oraz warunki zewnętrzne. Zarówno ci, którzy decydują się na budowę niewielkich obiektów rekreacyjnych, jak i zlecający budowę całorocznych domów drewnianych korzystają z odporności drewna na obciążenia mechaniczne. Drewno bardzo dobrze radzi sobie ze ściskaniem wzdłuż i w poprzek włókien, nie jest nadmiernie wrażliwe na skręcanie, świetnie znosi także zginanie. Daje to możliwość wykonywania z niego belek stropów, słupów podtrzymujących konstrukcję, czy też mocno ściskanych bali. Duże znaczenie ma także wytrzymałość na czynniki zewnętrzne. Właściwie zaimpregnowane drewno nie ma problemów z działaniem wody i wilgoci oraz charakteryzuje się wysoką odpornością na ogień. Użycie odpowiednich substancji jest w stanie poprawić klasę reakcji na ogień z klasy D oznaczającej substancję palną o zapalności małym płomieniem i istotny udział w pożarze do klasy B, czyli niezapalności. Dostępne i powszechnie wykorzystywane preparaty dają możliwość zabezpieczenia drewna przed owadami, które na nim żerują, jak również na ochronę przed porażeniem grzybami, w tym produkującymi toksyczne dla człowieka substancje grzybami pleśniowymi.

Drewno posiada bardzo dobre właściwości termiczne. W zależności od grubości może zabezpieczyć wnętrze budynku przed wychładzaniem nawet bez dodatkowych materiałów izolacyjnych. Przyjmuje się, że użycie belek o przekroju około 30 centymetrów daje właściwą izolacyjność – w domach i budynkach użytkowych pozwala to na uzyskanie izolacyjności cieplnej na wymaganym przez przepisy poziomie U ≤ 20 W/m²K. Poza ograniczaniem ewentualnych strat ciepła drewno pozwala na magazynowanie pewnej ilości energii, za sprawą swej pojemności cieplnej. Podobnie jak kamień naturalny, choć w mniejszym zakresie, może więc oddawać ciepło z powrotem do swego otoczenia. Plusem korzystania z drewna jest również jego zdolność do utrzymania optymalnego poziomu wilgotności powietrza wewnątrz pomieszczeń, w których zostało użyte. Za sprawą swojej higroskopijności może pochłaniać wilgoć z powietrza w okresach, gdy jest jej zbyt dużo, a także uwalniać część zmagazynowanej wody, gdy powietrze staje się zbytnio przesuszone.

Nic dziwnego, że przy tak licznych zaletach drewno stanowi jeden z podstawowych budulców typowych domków stawianych na działkach rekreacyjnych, a coraz częściej także domów całorocznych. Wśród najczęściej wykorzystywanej technologii znajdują się budowa w systemie szkieletowym lub wznoszenie budowli z bali z litego drewna.

Drewniane domy rekreacyjne

Domki stawiane na działkach rekreacyjnych to najczęściej obiekty o niewielkiej kubaturze, nieprzekraczającej na ogół 35 metrów kwadratowych powierzchni. Choć taka wielkość nie jest duża, to w większości przypadków pozwala na zmieszczenie w domku pokoju dziennego, jednej lub dwóch sypialni, a także niewielkiej łazienki oraz aneksu kuchennego. Biorąc pod uwagę możliwość wykorzystania łóżek piętrowych w domku tego rodzaju może dość wygodnie przenocować nawet 6 osób, jeśli w pokoju dziennym znajdzie się rozkładana kanapa. Na ogół problemem jest w takim przypadku korzystanie z łazienki, jednak przy tak skromnym metrażu jest to nieuniknione. Co ważne, domki tego rodzaju mogą zapewniać elementarne poczucie prywatności, a w przypadku mniejszej ilości użytkowników zamieniają się w niemal komfortową przestrzeń, w której bez przeszkód można się relaksować i regenerować siły.

W przypadku niewielkich domków budowanych na działkach rekreacyjnych główną potrzebą jest zapewnienia miejsca noclegowego, możliwości przygotowywania posiłków oraz korzystania z zaplecza sanitarnego. Ponieważ wypoczynek odbywa się zwykle na terenach atrakcyjnych turystycznie i przyrodniczo – w lasach, we wsiach letniskowych, nad rzekami czy brzegami jezior – większość czasu użytkownicy, tak czy inaczej, spędzają na zewnątrz, ewentualne braki nie stanowią więc poważniejszego problemu. Plusem takich obiektów jest również możliwość powiększenia ich o zadaszony taras, co umożliwia zarówno wypoczynek, jak i przyrządzenie niektórych posiłków oraz daje schronienie w razie opadów deszczu.

Niestety budynki tego rodzaju mają też sporo ograniczeń. Do najważniejszych należy na ogół brak miejsca do zamontowania większego bojlera, co nieco zawęża możliwości korzystania z ciepłej wody. Poważną wadą będzie także brak miejsca na zainstalowanie efektywnego systemu ogrzewania. Sprawia to, że wizyty w domku wczesną wiosną czy późną jesienią nie zawsze będą komfortowe, a niekiedy po prostu niemożliwe. Sytuację może przejściowo poprawić korzystanie z ogrzewania elektrycznego, co naraża jednak użytkowników na wysokie koszty. Pewnym wyjściem jest na ogół montaż nowoczesnego pieca typu koza, który można podłączyć do wyprowadzonej przez ścianę czy dach dwuściennej rury kominowej gwarantującej bezpieczeństwo i ochronę przed zbytnim nagrzewaniem się konstrukcji, jednak jest to opcja do wykorzystania tylko wtedy, gdy pozwoli na to ilość dostępnego miejsca.

Drewniane domy całoroczne

Zupełnie innych charakter mają drewniane domy całoroczne. Tego rodzaju obiekty mają znacznie większą powierzchnię użytkową – zwykle najmniejsze z nich to przynajmniej 40–50 metrów kwadratowych, choć gros takich budynków to raczej metraże sięgające nawet stu metrów. Zarówno ich układ funkcjonalny, jak i rodzaje pomieszczeń nie odbiegają od tego, z czym mamy do czynienia przy klasycznych domach murowanych. Poza dużym pokojem dziennym zazwyczaj znajdziemy w nich od jednej do trzech sypialni, jedną lub dwie łazienki, a także kuchnię, nierzadko połączoną z pokojem dziennym, ale w budynkach drewnianych równie często jest ona wciąż oddzielnym pomieszczeniem. Niezbędny w domach całorocznych będzie oczywiście wiatrołap zabezpieczający przed wychłodzeniem oraz kotłownia dopasowana do rodzaju używanego ogrzewania – wciąż chętnie używane są kotły na paliwa stałe, a tam, gdzie to możliwe urządzenia wykorzystujące gaz ziemny. Wielu inwestorów decyduje się także na instalację nowoczesnej pompy ciepła.

System ogrzewania oraz większy metraż to podstawowe wyróżniki drewnianych domów całorocznych, jednak zastosowana technologia budowy w obu przypadkach może być taka sama. Zarówno przy wznoszeniu jednych, jak i drugich chętnie wykorzystuje się konstrukcje budowane z pełnych okrągłych bali z litego drewna. Domy z bali oznaczają się przede wszystkim tym, że w przeciwieństwie do konstrukcji szkieletowych składają się w zdecydowanej większości z litego drewna. Konstrukcja taka wymaga bardzo dużego doświadczenia od ekipy cieśli, którzy ją wznoszą, zasada, na jakiej są zbudowane, jest jednak dość prosta. Na płycie fundamentowej albo ławach i ścianach fundamentowych mocowane są na warstwie hydroizolacji tzw. belki podwalinowe. Na nich umieszcza się kolejne bale łączone ze sobą przy pomocy specjalnych wcięć lub w systemie pióro-wypust. Bale krzyżują się ze sobą w narożnikach, wykonuje się więc w nich specjalne nacięcia, dzięki czemu powstający węgieł jest stabilnie połączony i usztywnia całą konstrukcję. W balach wycina się otwory w miejscach, gdzie mają się znaleźć okna i drzwi. Podłoga i strop są również oparte na strukturze składającej się z belek. Dach budynku to na ogół konstrukcja krokwiowa albo krokwiowo-jarzmowa, choć możliwe są także inne rozwiązania.

Największymi zaletami domów z bali – zarówno tych, które służą jako obiekty całoroczne, jak i budowanych jako domki rekreacyjne – są m.in. krótki czas, w jakim można je postawić, fakt, że prace poza przygotowaniem fundamentu mogą być rozpoczynane i kontynuowane niezależnie od temperatury, a także ich walory estetyczne. Domy z bali drewnianych odwołują się do najlepszych tradycji budownictwa drewnianego, czerpiąc ze wzorów regionalnych oraz stylu charakterystycznego dla architektury dworkowej. Ważna jest w ich przypadku możliwość wkomponowania obiektu w każdą okolicą oraz dopasowania do indywidualnych wymagań. Domy z bali cieszą się coraz większym uznaniem także z uwagi na swoje niewielkie koszty utrzymania, solidność wykonania oraz niewielki zakres niezbędnych czynności konserwacyjnych.