Budowa bezpieczników

Bezpiecznik topikowy to jeden z najpopularniejszych rodzajów zabezpieczeń elektrycznych. Przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego następuje w momencie, gdy jeden z elementów bezpiecznika się topi. Znajduje się on w specjalnej wkładce topikowej. Topik to przewodnik elektryczny, który nagrzewa się, gdy przepływa przez niego prąd. Kiedy natężenie prądu jest zbyt duże, następuje zapalenie łuku elektrycznego, a gdy spadnie ono do zera, łuk gaśnie i prąd przestaje płynąć.

Budowa i zastosowanie

Klasyczna wkładka bezpiecznikowa składa się elementu topikowego, który otoczony jest wypełniaczem i zamknięty w tzw. korpusie bezpiecznika. Element topikowy jest przylutowany lub przyspawany do okuć albo styków nożowych bezpiecznika. Określa się go jako wykalibrowany przewodnik. Wypełniaczem w bezpiecznikach jest piasek kwarcowy, który absorbuje ciepło generowane przez topik. Według fachowej literatury bezpieczniki topikowe mają odwrotną charakterystykę czasowo-prądową. Im wyższe jest przetężenie, tym bezpiecznik szybciej się wyłączy. Dzięki temu element ten stanowi efektywne zabezpieczenie w szerokim zakresie prądów od niewielkich przetężeń, do sporych zwarć. Bezpieczniki gL-gG służą do zabezpieczania obwodów rozdzielczych, są dostosowane do zabezpieczeń przewodów i kabli. Specjalne bezpieczniki klasy aM stosowane są do zabezpieczania silników. Nie wyłączą małych przeciążeń, są szeregowo łączone z przekaźnikiem. Inny rodzaj bezpieczników do zadań specjalnych jest jako aR i gR, które zabezpieczają elementy półprzewodnikowe, na przykład tyrystory, triaki i diody.

Dobór wkładek topikowych

Na projektancie spoczywa obowiązek dobrania odpowiedniej wkładki topikowej, co czasem może sprawiać kłopoty. Na co należy zwrócić uwagę? Dane, które producenci umieszczają na swoich produktach, podawane są zwykle dla temperatury otoczenia 25° lub 30°C, natomiast ze względu na straty mocy, czy obecność innych źródeł ciepła obok, wkładki często działają w znacznie wyższej temperaturze. Temperatura może również wzrastać ze względu na niewłaściwie dobrane przewody. Dane producentów podawane są przeważnie dla 50 Hz, a przy większych częstotliwościach zmienia się przepływ prądu we wkładce. Na trwałość bezpieczników ma także wpływ fakt, czy prąd płynie stale, czy jest często załączany i wyłączany. Dotyczy to również bezpieczników stosowanych do zabezpieczania silników, istotna jest ilość załączeń silnika w ciągu doby. Pamiętajmy, że jeśli planujemy na własną rękę stworzyć jakąś instalację elektryczną, zawsze warto poradzić się fachowców. Bezpieczniki, wkładki topikowe, okablowanie - wszystko powinno być ze sobą zgrane, by instalacja była bezpieczna!