Zastosowanie podnośników na placach budów

Prace wysokościowe są nieodłącznym elementem robót budowlanych prowadzonych przy niemal wszystkich większych inwestycjach. Jednym ze sposobów na szybkie i bezpieczne wykonanie zadań, w których pracownikom trzeba zapewnić dostęp do miejsc położonych na dużej wysokości, jest korzystanie z odpowiednio dobranych podnośników. Poza dobrą ochroną przed ryzykiem upadku oferują one szybkość działania i swobodne przemieszczanie platformy roboczej.

Prace budowlane i metody prowadzenia robót na wysokości

Prowadzenie robót budowlanych zwykle wiąże się z koniecznością prowadzenia prac na wysokości. Będą one potrzebne zarówno przy wznoszeniu obiektów użytkowych, domów mieszkalnych, jak i przy inwestycjach strukturalnych – naziemnych liniach przesyłowych, instalacjach przemysłowych, niektórych obiektach drogowych m.in. wiaduktach i mostach, ale często także podczas montażu wyposażenia dróg od ekranów akustycznych, przez słupy oświetleniowe aż po oznakowanie czy sygnalizację świetlną. Z robót wysokościowych korzysta się często podczas remontów budynków, a także w trakcie ich modernizacji i konserwacji. Ponieważ wykonywanie tego typu czynności wiąże się z pewnym niebezpieczeństwem, szczególnie ważne jest zagwarantowanie pracownikom właściwej ochrony, dzięki używaniu odpowiednich środków technicznych. Na placach budów mogą być wykorzystywane różne rozwiązania np. używanie rusztowań, stosowanie metod dostępu linowego czy wreszcie prawidłowo dobranych podnośników. Mają one bardzo różne zastosowanie praktyczne i sprawdzają się przy rozmaitych zadaniach, jednak najbardziej wszechstronne, a jednocześnie najekonomiczniejsze okazują się zwykle podnośniki – zauważa przedstawiciel firmy OLSTAL, specjalizującej się w usługach dźwigowych oraz udostępnianiu podnośników.

Najbardziej tradycyjnym rozwiązaniem pozwalającym na prowadzenie prac na wysokości jest korzystanie z rusztowania. W budownictwie stosuje się dziś na ogół różne rusztowania systemowe, które składa się ze stosunkowo niewielkich elementów tworzących ramy nośne, na których układa się podesty i mocuje zabezpieczenia oraz drabinki umożliwiające komunikację. Zwykle korzysta się z rusztowań elewacyjnych, które są kotwione do fasady budynku albo elementów konstrukcyjnych obiektu, niekiedy używane są również systemy samonośne np. podczas zadań wykonywanych wewnątrz wysokiego obiektu, które wytrzymują swój ciężar bez dodatkowych wsporników oraz zachowują pełną stabilność. Korzystanie z rusztowań sprawdza się najlepiej przy robotach, które trwają stosunkowo długo i obejmują dużą powierzchnię np. podczas montażu termoizolacji, czy tynkowaniu. Ograniczeniem jest jednak to, że ich montaż i demontaż jest dość czasochłonny, a także wymaga ekipy posiadającej odpowiednie uprawnienia. W przypadku robót doraźnych i prac krótkotrwałych korzystanie z rusztowań nie ma uzasadnienia, tym bardziej że często wiąże się z wysokimi kosztami, a nierzadko koniecznością przygotowania specjalnego projektu.

Techniki dostępu linowego polegają na wykorzystywaniu technik alpinistycznych i docieraniu w ten sposób do wysoko położonych miejsc. Używa się ich np. w trakcie prac prowadzonych na kominach, wysokich instalacjach przemysłowych, chłodniach kominowych czy zbiornikach, a także elewacjach budynków wysokościowych. Metoda ta wymaga jednak posiadania przez pracowników odpowiedniego przeszkolenia, a jej ograniczeniem jest brak możliwości dostarczania cięższych elementów czy korzystania z urządzeń o dużej masie. Ważne jest także to, że o ile zjazd w dół nie przysparza problemów, o tyle przemieszczanie się w poziomie wymaga zmiany punktu mocowania lin, obsługiwana w ten sposób powierzchnia jest więc stosunkowo wąska.

Pewnym rozwiązaniem jest korzystanie z rusztowań przejezdnych tj. konstrukcji wyposażonych w kółka, które można przemieszczać w miarę potrzeb. W niektórych przypadkach rusztowania tego typu mogą sprawdzać się bardzo dobrze, zwłaszcza jeśli realizowane zadanie wymaga dłuższego pozostawania w jednym miejscu. Korzysta się z nich np. przy naprawach wykonywanych na zewnątrz czy wewnątrz budynku. Rusztowania przejezdne mają jednak również sporo wad. Do ich efektywnego stosowania wymagana jest utwardzona i pozbawiona przeszkód terenowych nawierzchnia bezpośrednio przylegająca do powierzchni, która ma być obsługiwana. Ograniczeniem jest także możliwa do osiągnięcia wysokość, która nie przekracza kilkunastu metrów.

Rodzaje podnośników i zalety ich stosowania

Rozwiązaniem, które pozwala na wyeliminowanie większości wad ograniczających użyteczność rusztowań stacjonarnych, technik linowych czy rusztowań przejezdnych jest korzystanie z podnośników. Dzięki nim można łatwo i szybko docierać do wybranego miejsca, poza pracownikami mającymi wykonać konkretne zadanie na platformę można zabrać potrzebne urządzenia, narzędzia lub materiały. Podnośniki mogą obsługiwać dość duże powierzchnie w zależności od swojej konstrukcji, nie ma też problemów z pokonywaniem nieco trudniejszego terenu. Ważna jest także możliwość szybkiego przygotowania do pracy i łatwego dopasowania wysokości, na jakiej będzie ustawiona platforma do miejsca wykonywania robót, a w miarę postępów prac zmiana jej położenia.

Podnośniki są dostępne w różnych wersjach różniących się między sobą zainstalowanym źródłem napędu oraz mechanizmem podnoszenia i opuszczania platformy. W zastosowaniach terenowych, gdy urządzenie jest używane na zewnątrz, najlepiej sprawdzają się podnośniki napędzane silnikami spalinowymi, zasilanymi olejem napędowym, co sprawia, że ich masa może być nieco mniejsza. Gdy w grę wchodzą roboty wykonywane wewnątrz budynków, lepsze będą podnośniki elektryczne, gdzie do zasilania układu jazdy oraz siłowników odpowiedzialnych za unoszenie platformy wykorzystywany jest prąd. Jeśli chodzi o system podnoszenia i opuszczania platformy to ma duże znaczenie, ponieważ przesądza o możliwości zastosowania i użyteczności w konkretnych sytuacjach.

Podnośniki mogą mieć konstrukcję podestów z mechanizmem nożycowym albo koszy przemieszczanych za pomocą układu teleskopowego. W podnośnikach nożycowych za opuszczanie i podnoszenie platformy odpowiadają zespoły wsporników skrzyżowanych ze sobą jak litera X. Dla odpowiedniej stabilności są one montowane parami, po oby stronach urządzenia. Ich górne zakończenia są zamocowane do platformy podestu albo do kolejnego zestawu wsporników, w zależności od tego, na jaką wysokość będzie on mógł być uniesiony. Dolne zakończenia wsporników są po jednej stronie zamocowane w taki sposób, że nie przemieszczają się w poziomie, mogą się jednak unosić wahadłowo dzięki osadzeniu na łożyskowanych osiach. Po stronie przeciwległej wsporniki również mogą się unosić wahadłowo, ale także przemieszczać w poziomie po specjalnych prowadnicach. Jeśli są zbliżane za pomocą siłowników do drugiej pary zakończeń, wsporniki wykonują taki ruch jak nożyce, a wysokość, na jakiej się znajdują, systematycznie się zwiększa. Obniżenie platformy będzie natomiast możliwe wówczas, gdy mechanizm zacznie je od siebie odsuwać. Na tej samej zasadzie porusza się para wsporników znajdujących się tuż pod platformą. Przesuwanie wsporników jest możliwe dzięki siłownikom hydraulicznym. Specyficzna konstrukcja podestów nożycowych sprawia, że nadają się one znakomicie do prac wykonywanych na przestrzeni ograniczonej szerokością pomostu.

Inaczej są skonstruowane podnośniki teleskopowe. W tym przypadku powierzchnią roboczą jest kosz, który znajduje się na przynajmniej jednym ramieniu, które może się unosić, wykonując ruch wahadłowy, co jest możliwe za sprawą unoszącego je siłownika hydraulicznego, a także ulegać wydłużeniu dzięki mechanizmowi teleskopowemu. Składa się on z kilku profili o zmniejszającym się kolejno przekroju, umieszczonych jedne w drugich. Poszczególne elementy wysuwają się lub chowają za sprawą cylindrów hydraulicznych sterujących ich położeniem. Kosz może się więc unosić, a także zbliżać lub oddalać od powierzchni, przy której będzie wykorzystany. W podnośnikach teleskopowych istnieje również możliwość obracania mechanizmu teleskopowego, ponieważ jest on montowany na specjalnej wieży, co sprawia, że kosz może się przemieszczać jeszcze swobodniej. Mechanizmy unoszenia kosza w podnośniku teleskopowym pozwalają na uzyskiwanie nieraz bardzo znacznego wysięgu bocznego i sporej maksymalnej wysokości roboczej. Największą zaletą podnośników koszowych jest możliwość swobodnego dostępu do dużej powierzchni, porównywalnego z oferowanym przez rusztowanie elewacyjne, szybkiej i łatwej zmiany położenia, a także możliwość ustawienia urządzenia w pewnym oddaleniu od miejsca wykonywania robót.

Użyteczność podnośników przy prowadzeniu prac budowlanych

Podnośniki mogą być wykorzystywane przy wielu rodzajach robót budowlanych. Przy mniejszych inwestycjach z powodzeniem zastępują tradycyjne rusztowania przy wszystkich rodzajach prac. W zakrojonych na większą skalę są na ogół wykorzystywane na etapie końcowych robót wykańczających. Za ich pomocą często zakłada się elementy elewacji, montuje odwodnienia – rynny i rury spustowe – zakłada barierki oraz balustrady, a także ich wypełnienia. Podnośniki są użyteczne przy montażu dużych przeszkleń i wszelkiego rodzaju zewnętrznych daszków oraz osłon. Korzystają z nich instalatorzy rolet i żaluzji zewnętrznych, a także markiz przeciwsłonecznych.

Podnośniki są bardzo często używane przy montażu konstrukcji stalowych. Stosuje się je np. przy skręcaniu elementów hal stalowych – mocowaniu dźwigarów, stężeń i płatwi, a także zakładaniu pokrycia dachowego oraz wykonywaniu ścian z płyty warstwowej. Są pomocne w montażu zbiorników, rurociągów czy rozmaitych instalacji stanowiących wyposażenie hal i obiektów przemysłowych.

Podnośniki różnych typów sprawdzają się również podczas prac instalacyjnych. Ułatwiają zakładanie oświetlenia zewnętrznego, montaż linii napowietrznych, systemów klimatyzacyjnych czy skomplikowanych wentylacji, systemów odpylających i filtrujących oraz urządzeń alarmowych i przeciwpożarowych. Są użyteczne przy budowie infrastruktury telekomunikacyjnej – masztów i anten. Coraz częściej korzysta się z nich przy instalowaniu paneli fotowoltaicznych na wyższych budynkach.

Podnośniki nożycowe i koszowe to urządzenia, które są nieocenione podczas prac konserwacyjnych i remontowych. Przydają się, gdy konieczne jest mycie elewacji lub wymiana czy naprawa jej fragmentów. Pomagają przy naprawach dekarskich, wymianie rynien i serwisowaniu wysoko zawieszonych klimatyzatorów albo central wentylacyjnych. Podnośniki stosuje się także przy czyszczeniu dachów np. usuwaniu mchów i glonów porastających ich powierzchnię. Przydają się też podczas wymiany lub naprawy pokryć dachowych i instalacji kominowych.

Zakres stosowania podnośników na różnych placach budów jest bardzo szeroki, a korzyści z ich używania wiążą się ze skróceniem czasu wykonania oraz zmniejszaniem związanych z robotami kosztów. W wielu przypadkach korzystanie z podnośnika jest warunkiem bezpiecznego przeprowadzenia robót z uwagi na ograniczony za pomocą innych metod dostęp. Zazwyczaj koszt wynajęcia podnośnika jest także atrakcyjny w porównaniu z łącznymi wydatkami na wykonywanie prac w inny sposób.